澎湖風清話

資料出處「澎湖風情話-諺語集」、洪敏聰著

錄音者:洪敏聰

肆、處世類

1
路佇喙。 Lōo tú tshuì.
2
替硬軟。 Thuè ngī nńg.
3
請閣辭。 Tshiánn koh sî.
4
厚譴損。 Kāu khiàn sńg.
5
討枷夯。 Thó kê kiâ.
6
落湳田。 Lo̍h làm tshân.
7
搧大耳。 Siàn tuā hī.
8
Sut後炮。 Sut āu phàu.
9
𠢕圓移。 Gâu uân î.
10
揹痰管 。 Phāi thâm kóng.
11
走關西。 Tsáu Kuan se.
12
頭毛試火。 Thâu mn̂g tshì hé.
13
惹蝨上身。 Jiá sat tsiūnn sin.
14
用人傷重。 Iōng lâng siong tiōng.
15
搦著把柄。 La̍k tio̍h pé pìnn.
16
無站無節。 Bô tsām bô tsat.
17
緊事寬辦。 Kín sū khuann pān.
18
存死存絕。 Tshûn sí tshûn tse̍h.
19
來清去明。 Lâi tshing khù bîng.
20
賣藥積賣德。 Māi io̍h tsik māi tik.
21
橫柴夯入灶。 Huînn tshâ kia̍h ji̍p tsàu.
22
鳥鼠𠢕存後。 Niáu tshú gâu tshûn āu.
23
留命挽秋茄。 Lâu miā bán tshiu kiô.
24
熟似趁厝內。 Si̍k sāi thàn tshù lāi.
25
無意假清心。 Bô ì ké tshing sim.
26
夯柴添火著。 Kia̍h tshâ thinn hé to̍h.
27
失食閣失怪。 Sit tsia̍h koh sit kuè.
28
緊行無好步。 Kín kiânn bô hó pōo.
29
生人騙死鬼。 Sinn lâng phiàn sí kuí.
30
想貪軁雞籠。 Siūnn tham nǹg kue am.
31
好心去雷唚。 Hó sim khì luî tsim.
32
摃狗看主人。 Kòng káu khuànn tsú lâng.
33
鎮位放臭屁。 Tìn uī pàng tshàu phuì.
34
逃老發喙鬚。 Tô lāu huat tshuì tshiu.
35
犯法心無主。 Huān huat sim bô tsú.
36
客來主愛顧。 Kheh lâi tsú ài kòo.
37
細膩無蝕本。 Suè jī bô si̍h pún.
38
恨命無怨天。 Hūn miā bô uàn thinn.
39
嫌無,無嫌少。 Hiâm bô, bô hiâm tsió.
40
搬石頭硩路。 Puann tsio̍h thâu teh lōo.
41
錢歹趁,囝細漢。 Tsînn phái thàn, kiánn suè hàn.
42
袂輸去狗咬著。 Buē su khì káu kā--tio̍h.
43
覆咧較袂著銃。 Phak--leh khah buē tio̍h tshìng.
44
好頭不如好尾。 Hó thâu put jû hó bé.
45
一步棋一步著。 Tsi̍t pōo kî tsi̍t pōo tio̍h.
46
救蟲毋通救人。 Kiù thâng m̄ thang kiù lâng.
47
食甲死,磨甲死。 Tsia̍h kah sí, buâ kah sí.
48
空氣在人激的。 Khong khì tsāi lâng kik--ê.
49
食人飯,犯人問。 Tsia̍h lâng pn̄g, huān lâng mn̄g.
50
七分茶,八分酒。 Tshit hun tê, pueh hun tsiú.
51
湯平均,粒照佮。 Thng pîng kun, lia̍p tsiàu kah.
52
抔火烌予伊跂跤。 Put hé hu hōo i ké kha.
53
鴨母慼甲喙扁去。 Ah bó tshueh kah tshuì pínn--khù.
54
喙io舌嘛會相礙。 Tshuì io tsi̍h mā uē sio gāi.
55
鳥鼠開空予蛇覕。 Niáu tshú khui khang hōo tsuâ bih.
56
官毋做袂強掠的。 Kuann m̄ tsuè buē kiông lia̍h--ê.
57
人若清,事理就明。 Lâng nā tshing, sū lí tio̍h bîng.
58
有錢使鬼會挨磨。 Ū tsînn sái kuí ē ue bō.
59
工夫是無底深坑。 Kang hu sī bô tué tshim khinn.
60
掠雞也著一把米。 Lia̍h kue iā tio̍h tsi̍t pé bí.
61
臭彈一世人抾捔。 Tshàu tuānn tsi̍t sì lâng khioh ka̍k.
62
錢是長性命人的。 Tsînn sī tn̂g sìnn miā lâng gê.
63
筅橫tôo直,攏據在伊。 Tshán huînn tôo ti̍t, lóng khut tsāi i.
64
掠一尾蟲踮尻川蟯 。 Lia̍h tsi̍t bé thâng tiàm kha tshng ngia̍uh.
65
做甲汗流,嫌甲瀾流。 Tsuè kah kuānn lâu, hiâm kah nuā lâu.
66
食食碗公,做閃西風。 Tsia̍h tsia̍h uánn kong, tsuè siám sai hong.
67
錢著死,毋免人無氣。Tsînn tio̍h sí, m̄ bián lâng bô khuì.
68
做官清廉食飯攪鹽。 Tsuè kuann tshing liâm tsia̍h pn̄g kiáu iâm.
69
自伊的牆糊伊的壁。 Tsū i ê tshiûnn khôo i ê piah.
70
骨力食栗,貧惰吞瀾。 Kut la̍t tsia̍h la̍t, pûn tuānn thun nuā.
71
來無張持,去無相辭。 Lâi bô tiunn tî, khù bô sio sî.
72
官有政條,民有私約。 Kuann iú tsìng tiâu, bîn iú su iok.
73
一箍欲予人找九角九。 Tsi̍t khoo boh hông tsāu káu kak káu.
74
千里求師,萬里求藝。 Tshian lí kiû su, bān lí kiû gē.
75
治甲屎著放踮罐仔內。 Tī kah sái tio̍h pàng tiàm kuán á lāi.
76
家己褒較袂臭火燒loo。 Ka kī po khah buē tshàu hé sio loo.
77
食彼號飯,就念彼號經。 Tsia̍h hit lō pn̄g, tio̍h liām hit lō king.
78
辦公事毋是扮公伙仔。 Pān kong sū m̄ sī pān kong hé á.
79
有樣看樣,無樣家己想。 Ū iūnn khuànn iūnn, bô iūnn ka kī siūnn.
80
開麵店,曷咧驚人大食? Khui mī tiàm, ia̍h teh kiann lâng tuā tsia̍h?
81
趁錢有數,性命著愛顧。 Thàn tsînn iú sòo, sìnn miā tio̍h ài kòo.
82
中主人意,便是好工夫。 Tìng tsú lâng ì, piān sī hó kang hu.
83
千算萬算毋值天一劃。 Tshian sǹg bān sǹg m̄ ta̍t thinn tsi̍t ui̍h.
84
食家己的飯,講別人的話。 Tsia̍h ka kī ê pn̄g, kóng pa̍t lâng ê uē.
85
誠心倒咧餓,惡心戴懸帽。 Sîng sim tó leh gō, ok sim tì kuân bō.
86
好人講好話,歹人講歹話。 Hó lâng kóng hó uē, phái lâng kóng phái uē.
87
好人毋做,欲做寒症咧予人醫。 Hó lâng m̄ tsuè, boh tsuè hân tsìng teh hông i.
88
百姓若會和,官廳變無魍。 Peh sìnn nā ē hô, kuann thiann pìnn bô báng.
89
騙食佬姦,天下第一君子。 Phiàn tsia̍h láu kàn, thian hā tē it kun tsú.
90
欲看人食肉,毋看人破柴。 Boh khuànn lâng tsia̍h bah, m̄ khuànn lâng phuà tshâ.
91
踏著好地步,較贏捌拳頭。 Ta̍h tio̍h hó tē pōo, khah iânn pat kûn thâu.
92
新例毋通設,古例毋通除。 Sin lē m̄ thang siat, kóo lē m̄ thang tû.
93
山高不是高,人心節節高。 San ko put sī ko, jîn sim tsiat tsiat ko.
94
點燈炤路,無咧點燈炤肚。 Tiám ting tshiō lōo, bô teh tiám ting tshiō tōo.
95
少年毋捌想,食老就毋成樣。 Siàu liân m̄ pat siūnn, tsia̍h lāu tio̍h m̄ tsiânn iūnn.
96
棺柴是貯死的,毋是貯老的。 Kuann tshâ sī tué sí--ê, m̄ sī tué lāu--ê.
97
毋聽老人言,就磨甲拖屎連。 M̄ thiann lāu lâng giân, tō buâ kah thua sái liân.
98
天都袂中人意,人欲中人意? Tinn to buē tìng lâng ì, lâng boh tìng lâng ì?
99
借錢娶某,生囝無夠通予人估。 Tsioh tsînn tshuā bóo, sinn kiánn bô kàu thang hông kóo.
100
龍交龍,鳳交鳳,隱痀交侗戇。 Lîng kau lîng, hōng kau hōng, ún ku kau tòng gōng.
101
枵雞無惜箠,枵人無惜面皮。 Iau kue bô sioh tshê, iau lâng bô sioh bīn phê.
102
有喙通講別人,無喙通講家己。 Ū tshuì thang kóng pa̍t lâng, bô tshuì thang kóng ka kī.
103
有食有行氣,有燒香就有保庇。 Ū tsia̍h ū kiânn khì, ū sio hiunn tio̍h ū pó pì.
104
時到時當,無米才煮番薯箍湯。 Sî kàu sî tng, bô bí tsiah tsú han tsû khoo thng.
105
一枝草一點露,生人就生頭路。 Tsi̍t ki tsháu tsi̍t tiám lōo, sinn lâng tō sinn thâu lōo.
106
日時袂使講人,暝時袂使講鬼。 Ji̍t--sî buē sái kóng lâng, mî--sî buē sái kóng kuí.
107
保平安就好,毋敢想欲添福壽。 Pó pîng an tio̍h hó, m̄ kánn siūnn boh thiam hok siū.
108
著大錢買家私,毋通小錢食物食。 Tio̍h tuā tsînn bué ke si, m̄ thang sió tsînn tsia̍h mn̍gh tsia̍h.
109
行船跑馬三分命,拍草鞋無半命。 Kiânn tsûn pháu bé sann hun miā, phah tsháu uê bô puànn miā.
110
欲食物件就少人,欲做工課就濟人。 Boh tsia̍h mn̍gh kiānn tō tsió lâng, boh tsuè khang khè tō tsuē lâng.
111
欲擔一包米,毋共人擔一个囡仔疕。 Boh tam tsi̍t pau bí, m̄ kāng tam tsi̍t gê gín á phí.
112
有心拍石石成磚,有心開山山變園。 Ū sim phah tsio̍h tsio̍h tsiânn tsng, ū sim khui suann suann piàn hn̂g.
113
敢掠人的豬仔,煞毋敢鑽人的豬牢? Kánn lia̍h lâng ê tu á, suah m̄ kánn tsǹg lâng ê tu tiâu?
114
予人偏會食會睏的,偏人袂食袂睏的。 Hông phinn ē tsia̍h ē khùn--ê, phinn lâng buē tsia̍h buē khùn--ê.
115
刣頭生理有人做,了錢生理無人做。 Thâi thâu sing lí ū lâng tsuè, liáu tsînn sing lí bô lâng tsuè.
116
一个人的主張,毋值兩个人的思量。 Tsi̍t gê lâng ê tsú tiunn, m̄ ta̍t nn̄g gê lâng ê su niû.
117
食好食歹無人知,穿好穿歹看現現。 Tsia̍h hó tsia̍h phái bô lâng tsai, tshīng hó tshīng phái khuànn hiān hiān.
118
議員三个頭 : 來頕頭,去斡頭,拜託就幌頭。 Gī uân sann gê thâu: lâi thìm thâu, khù ua̍t thâu, pài thok tio̍h hàinn thâu.
119
有啉燒酒也穿破裘,無啉燒酒也穿破裘。 Ū lim sio tsiú iā tshīng phuà hiû, bô lim sio tsiú iā tshīng phuà hiû.
120
人情世事若欲ti甲到,就無米通煮下晝。 Jîn tsîng sè sū nā boh ti kah kàu, tō bô bí thang tsú ē tàu.
121
歹心肝,漚肚腸,欲死就初一、十五,欲葬就風佮雨。 Phái sim kuann, àu tōo tn̂g, boh sí tō tshue it, tsa̍p gōo, boh tsòng tō hong kah hōo.
122
蜈蚣一身全跤也是食一世人,杜蚓無半肢跤也是食一世人。 Giâ kang tsi̍t sin tsuân kha iā sī tsia̍h tsi̍t sì lâng, tōo kún bô puànn ki kha iā sī tsia̍h tsi̍t sì lâng.
123
天下間有三項袂假的:第一身軀無錢,第二無氣力,第三毋捌字。 Thian hā kan ū sann hāng buē ké--ê: tē it sin khu bô tsînn, tē jī bô khuì la̍t, tē sann m̄ pat jī.